Lieke Weima bewijst dat je ook klimaatactivist kunt zijn als je introvert bent, of wanneer je je eigenlijk best idioot voelt als je staat te demonstreren. Voor Meet you in the field schrijft ze over haar drijfveren en haar belevenissen als activist én onderzoekt ze hoe ze als christen op een zinvolle manier kan opkomen voor de schepping. ‘Elke keer dat ik iets ‘geks’ doe, groeit mijn vastberadenheid.’

Mijn eerste klimaatactie is het zetten van een wekker om kwart voor vier ’s nachts. Als die na een paar uur slapen afgaat, ben ik meteen klaarwakker. Het voelt net als die keer dat ik te gast was in een klooster waar ze in de hele vroege ochtend een eerste gebedsviering hadden. Mijn lichaam wil niet en toch sta ik binnen een paar tellen naast mijn bed, want er is iets dat me roept, iets dat belangrijk genoeg is om er mijn slaap voor te onderbreken.

Waken voor het klimaat

Het is mei 2021, en mijn betrokkenheid bij de klimaatcrisis bestaat uit vage ongerustheid, die af en toe wordt aangewakkerd tot angst en verontwaardiging door een nieuwsbericht of een documentaire. Ik probeer al zo veel mogelijk biologisch en lokaal boodschappen te doen. Ik koop soms kleding van een duurzaam label (en vaak ook kleding van ‘gewone’ merken, om me daar vervolgens schuldig over te voelen). Tijdens de klimaatstakingen in 2019, die tienduizenden jongeren en volwassenen op de been brachten, was er iets in me dat dacht: misschien moet ik ook gaan. Maar uiteindelijk voelde het toch te ver weg – letterlijk, vanuit mijn woonplaats in Friesland, maar vooral ook figuurlijk.

Demonstreren heb ik nog nooit gedaan en het staat ver van me af. Als ik uiteindelijk die wekker zet, is dat om mee te doen aan de Klimaatwake. De kabinetsformatie is net begonnen en er wordt ononderbroken gewaakt voor het klimaat, overdag bij het Catshuis in Den Haag, ’s nachts online bij mensen thuis. Mijn beste vriendin is een van de organisatoren van deze wake. Een paar maanden eerder is zij actief geworden binnen de klimaatbeweging. De acties waar ze over vertelt vind ik niks voor mij, maar een paar uur waken, dat wil ik nog wel doen.

Angstaanjagend kruispunt

Ik sta op, ga naar beneden, steek een kaars aan en zoek op mijn laptop verbinding met de livestream van de klimaatwakers. Op mijn scherm verschijnt het hoofd van een vrouw met slaperige ogen. Van haar neem ik het stokje over. We praten even en zijn samen twee minuten stil. Daarna wens ik haar welterusten en dan zit ik in mijn eentje in de schemerige huiskamer voor mijn scherm. Dit is het dus, klimaatwaken. Ik besluit de documentaire I am Gretha te gaan kijken, over Gretha Thunberg.

Tot mijn verbazing doet het me veel meer dan eerdere klimaatdocumentaires die ik heb gezien. Hoe kan dat? Misschien juist wel omdat dit allemaal zo gek is om te doen, middenin de nacht. Ik voel me ineens een soort ‘outsider’ van mijn eigen leven, waarin alles zo gewoon lijkt: de zon schijnt, het regent, ik werk, ik doe mijn huishouden, ik breng tijd door met vrienden en familie. Veel te gewoon, besef ik nu: alsof de wereld niet op een angstaanjagend kruispunt staat. Alsof er geen klimaatrampen zijn, en alsof er niets mis is met overheden en machtige bedrijven die alles het liefst zo veel mogelijk bij het oude willen laten. Doordat ik nu iets ‘geks’ doe, sta ik meer dan eerder open voor de angstaanjagende feiten: dat de klimaatcrisis net zo echt is als mijn schijnbaar gewone leven. En daardoor groeit ook mijn motivatie om méér te doen.

Klungelig demonstreren

Activisme is, volgens een bekende definitie, ‘actie die ingaat tegen de sociale conventie of routine’. Voor mij is er een deurtje opengegaan, door dat simpelweg een keer te dóen. Maar ingaan tegen wat ‘gewoon’ is of sociaal geaccepteerd gaat niet bepaald vanzelf. Dat merk ik wel in de maanden die volgen. Ergens met een demonstratiebord staan vind ik heel ongemakkelijk, zelfs al is het anoniem tussen 40.000 anderen. Aan een ING-medewerker zeggen dat ik een klacht wil indienen omdat ik me door ING misleid voel door de manier waarop ze hun fossiele financieringen proberen te verdoezelen, dat doe ik met trillende benen. En met een groep medechristenen een gebedsdienst houden op Schiphol of op de stoep bij een pensioenfonds dat nog steeds in fossiele brandstoffen investeert, dat voelt idioot, klungelig. Zit ik daar, op de grond in een vertrekhal, tussen de benen en rolkoffers van haastige reizigers, het scheppingsverhaal voor te lezen, met op de achtergrond het geronk van vliegtuigmotoren en niemand die ons een blik waardig keurt (behalve argwanende marechaussee in volle wapenuitrusting).

En tegelijkertijd voelt het enorm krachtig. Want elke keer dat ik iets ‘geks’ doe, groeit mijn vastberadenheid. Zoals het leven nu gaat, zo heeft God het niet bedoeld. Zo ís het niet gewoon: het kan, het móet anders

Dit kun jij doen

Wil jij ook meer betrokken raken bij klimaatactivisme? Hieronder vind je alvast een paar ideeën om je op weg te helpen.

• De Klimaatwakers zijn ook nadat de kabinetsformatie was afgerond verdergegaan. Iedere donderdagmiddag lopen ze met een groepje mensen rondom het Ministerie van Economische Zaken. Een laagdrempelige, ingetogen en kleinschalige actie.
• Christian Climate Action organiseert elke 21^e van de maand een online Gebed voor de Schepping (via Zoom).
• Extinction Rebellion organiseert elke eerste maandag van de maand het klimaatalarm. Tijdens het testen van het luchtalarm wordt in verschillende steden een kleine demonstratie of een ‘Die-in’ gehouden, waarbij mensen als voor dood gaan liggen om de slachtoffers van de klimaatcrisis te symboliseren.
• Veel klimaatactie richt zich momenteel tegen geldstromen die naar de fossiele industrie gaan. Help bijvoorbeeld mee om ING bank ervan te overtuigen dat ze niet langer voor 9 miljard euro per jaar de fossiele industrie moeten financieren. Heel veel bedrijven en verenigingen bankieren bij ING. Jouw werkgever of vereniging ook? Ga het gesprek aan en help mee om samen met jouw vereniging/bedrijf/organisatie de druk op ING op te voeren . Elke eerste dinsdag van de maand is er een online introductiebijeenkomst waar je anderen kunt ontmoeten die ook in actie willen komen tegen ING.
• Ben jij pensioendeelnemer bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn? Op 21 december 2022 is er een online bijeenkomst voor mensen die graag hun pensioen zouden willen vergroenen, maar niet goed weten waar te beginnen.
• Meld je aan voor de nieuwsbrief van Greenpeace of Milieudefensie, daarin staan ook vaak petities of andere online acties waar je aan mee kunt doen.

Lieke Weima (29) woont en werkt als predikant in Scharnegoutum, een klein dorp in Friesland. Daarnaast is ze actief bij Christian Climate Action en ING Fossielvrij.