‘What doesn’t kill you makes you stronger.’ Het is een regel uit een liedje van Kelly Clarkson, maar deze tekst wordt ook vaak als quote gebruikt. Je kent ‘m vast wel. Onder zogenoemd kwetsbare Instagramposts vind je deze zin, vaak inclusief hashtag voor meer bereik. Het heeft iets in zich van controle: ik vecht tegen dat wat me neerhaalt, ik ga er niet dood van en dus moet ik er wel sterker van worden. Maar wat als deze woorden niet waar blijken te zijn?

Zou je van alles wat je in dit leven niet doodmaakt, sterker worden? De woorden uit deze ene zin kunnen klinken als troost. Maar wat mij betreft, en in geval van trauma, is deze quote een ergerlijk cliché. Want wat als dat wat je niet doodmaakt, je ook niet sterker maakt? Heb je dan gefaald?

‘Ellende kan een mens juist ook kwetsbaar en fragiel maken,’ las ik afgelopen week en ik beaam dit van harte. In al dat vechten tegen dat wat je niet doodmaakt, maar wat je zogezegd wel sterker zou moeten maken, zou je zomaar een overlevingsmechanisme kunnen ontwikkelen dat inderdaad heel sterk is, maar dat je weghaalt bij wie je echt bent. Je gaat dan zo op in je gevecht tegen dat wat jou niet killt; je meet jezelf een harnas aan en dat haalt je weg bij dat kwetsbare en fragiele van wie je bent en wat veiligheid nodig heeft.

Les voor een lichter leven

Het zou ons als mensen veel meer helpen om voor dat kwetsbare en fragiele in ons erkenning te ontvangen. Het is veel meer helpend en helend om dit te erkennen, in plaats van je vast te blijven houden aan het idee van het vechten tegen en overwinnen van trauma of andere moeilijkheden.

Zet deze woorden daar eens tegenover: ‘Laat los, wees stil, vertrouw maar. In rust en vertrouwen ligt je kracht.’ Want al dat vechten mat je af, put je uit. Levert je niets meer op dan geen energie en vast blijven zitten in oude patronen. Wil je controle, of wil je regeren over je leven? Dat wat je zo gewend bent te doen, is moeilijk op te geven – want, wat komt ervoor terug?

Toch is dít de les voor een lichter leven: overgave. De kunst om de ‘controle over’ los te laten en jezelf, je leven, alles wat daarbij hoort, te omarmen. Te voelen wat er te voelen is en niet met je hoofd allerlei redenen te bedenken waarom je niet zou mogen voelen, bijvoorbeeld. Overgave betekent niet dat je zwak bent of toegeeflijk. Overgave zorgt voor rust. In je hoofd, in je lijf, in je hart. Je hoeft niet meer te zorgen, te vechten, te overwinnen.

A secure base

Maar hoe doe je dat dan? Ik zal je een klein voorbeeld geven uit mijn eigen leven. De afgelopen weken droeg ik een zware last met me mee. De last werd vooral zwaar omdat ik a) zweeg en b) het wegduwde als onbelangrijk. Ik durfde er niet goed over te praten, omdat toen ik dat deed, ik een reactie kreeg die me in mijn schaamte bevestigde. Ik bleef ermee lopen, vechtend tegen wat ik voelde. Tot ik besloot het er nog eens met een ander over te hebben. Daar werd mijn gevecht mild ontvangen en door de tranen heen voelde ik mezelf lichter worden. Stoppen met vechten is eigenlijk de sleutel, ontdekte ik opnieuw. Soms heb ik het nodig dat een wijs iemand mij mijn eigen woorden voorhoudt, zodat ik weer verder kan.

Jezus zegt dit: ‘Ben je moe, afgemat en voel je je opgebrand door religie? Wandel met Mij en je leven zal herstellen. Leer het ongedwongen ritme van genade. Ik zal je niets toevertrouwen wat je niet dragen kunt. Houd Mij gezelschap en je zult leren hoe je vrij en licht kunt leven…’

En dan citeer ik weer uit wat ik las: ‘What doesn’t kill you…. Needs someone, a secure base.’