Hoe zit dat, met aanraken, en zo? Aanraken in therapie mag niet, toch? Blogger Annemieke is therapeut. Hoe gaat zij in haar werk om met lichamelijk contact?
Een warme omhelzing, dat innige gevoel waarin ons hele lijf een ‘ik mag je graag’ als boodschap meegeeft. Of de knuffel waarbij je merkt dat de ander niet helemaal mee komt in de beweging, maar ergens een paar stappen achter je blijft staan.
‘Mag ik gewoon even een knuffel, ofzo…?’ Met een brok in haar keel en tranen in haar ogen kijkt ze haar therapeut aan. Dit is therapiesessie zoveel en vandaag gaat het gewoon niet zo lekker. De sessie verloopt wat stroperig, het lijkt haar maar niet te lukken om daar te komen waar ze graag wil zijn. Totdat uit het diepst van haar wezen deze vraag omhoog komt. Er is geen schaamte zichtbaar. In vrijheid en zich tegelijkertijd geen raad wetend met zichzelf komt daar deze vraag naar boven.
Raak me aan
Aanraken in therapie, daar is heel veel over te zeggen. Veel collega-therapeuten wagen zich er niet aan. Als therapeut ben je ook uiterst kwetsbaar tegenover een eventueel ingediende klacht van een cliënt. Dus nee, dan maar liever veilig. Maar het is maar de vraag of dat veilig ook goed is. Ik stuitte onlangs op het boek Raak me aan van Philip Troost, waarin hij heel mooi en uitgebreid de kracht van aanraken beschrijft.
‘Ja, natuurlijk mag je een knuffel.’ De therapeut schuift een krukje tot vlak voor haar stoel en gaat er in stilte opzitten. Zacht vraagt ze de cliënt zo ver mogelijk naar voren te leunen zodat er niets van de therapeut op haar leunt. Zij is degene die mag leunen op de therapeut. Haar hoofd rust tegen de schouder van de therapeut en die neemt haar in haar armen. Even schiet er door haar heen: is dit niet raar? Maar dan welt er een grote snik op uit de diepte van haar ziel. Huilen gaat over in zuchten en een paar minuten later maakt ze zich uit de omhelzing los. Het is goed, zo. Gereguleerd.
Niet-seksueel getinte aanrakingen, heten ze. Veiligheid zoeken in een omhelzing. Troost zoeken in het vasthouden van een hand of arm. De kracht gevende aanraking van een hand tussen de schouderbladen. Het werkt, mits goed gebruikt, helend.
Nabijheid
Of die andere keer. Een ander mooi mens. Ze begint haar verhaal te vertellen, maar stokt. Het is te groot, te spannend, te veel. Ze trilt en ik vraag haar wat ze nodig heeft. ‘Nabijheid,’ fluistert ze. Ik ga naast haar zitten en na instemming van haar kant, neem ik haar hand in de mijne. Net zo lang tot ze rustig is, haar verhaal verteld heeft en het trillen stopt. Gereguleerd.
Aanraking is net als het gebruik van woorden: niet neutraal. Woorden hebben kracht, aanraking heeft dat ook. Aanraking kan ons confronteren. Allereerst met ons eigen lichaam, onze eigen sluimerende behoeften. Bij aanraking maakt ons lichaam allerlei stofjes aan: endorfine, dopamine, oxytocine en dat kan verwarring geven. Die verwarring kan ontstaan omdat we niet geleerd hebben dat wat we voelen bij een aanraking vaak heel normaal is.
Aanraken is verbinden
In de cultuur waarin we leven zijn we niet gewend aan (veel) aanrakingen. Als we geluk hebben, worden we als kind door onze ouders geknuffeld. We groeien op in een cultuur met weinig aanraking en raken daardoor ook wat vervreemd van onze eigen lichamelijke sensaties en behoeften. Alsof we vooral leven vanuit een ‘gezond verstand’ en ons lijf er niet zoveel toe doet.
Ik zou je willen uitnodigen om weer meer te gaan aanraken. Met zorg en afgepast, niet lukraak en vrijpostig. En stel er die spannende vraag bij: mag ik je aanraken, wil je mijn hand vasthouden, wil je een arm om me heen slaan, mag ik je een knuffel geven? Dat is spannend, maar je zoekt er de verbinding mee op. En daar zijn we als mensen voor gemaakt. Voor verbinding.
Benieuwd geworden naar het boek van Philip Troost?
