Een aantal jaren geleden constateerde ik het: ik heb nieuwe rolmodellen nodig. Niet een zoveelste influencer met een terrakleurige instafeed, maar een rolmodel. Iemand die me voorleeft hoe ik zou willen zijn. Een vrouw – blik op de hemel, neus in de lucht en voeten op de grond. Iemand met een stem en een eigen geluid.
En misschien zat er achter het verlangen naar nieuwe rolmodellen wel een ander verlangen: een verlangen naar een echt verhaal. Niet het sta-op-en-schitter-geluk, maar ik wil vaker iets proeven van het heilige vuur. Het vuur dat ik zie in de ogen van een vriendin als ze over pleegzorg spreekt, de blik in de ogen van een vriendin die voor vrouwen in India werkt, de buurvrouw die het roer omgooit en (eindelijk) haar hart achterna gaat, de overtuiging van weer een ander om gerechtigheid te zoeken, een kledingruil op te zetten, in eindeloze briefwisselingen met zorginstellingen het juiste voor elkaar te krijgen, te huilen en te roepen in vurige gebeden. Ik vind het zo aantrekkelijk als vrouwen kleur geven aan de dagen. Het gewone, het grijze en alledaagse openbreken.
Ik wil je graag voorstellen aan een vrouw die dit deed. En neem je graag mee naar een vrouw uit de vroege kerk. Ze leefde rond 300 na Christus in het gebied dat we nu Turkije noemen. Haar naam was Macrina. Grote kans dat je nog nooit van haar hebt gehoord, maar haar invloed was groot.
Macrina werd geboren als oudste in een gezin van tien kinderen. Al op jonge leeftijd wijdde ze zich aan God toe en zag de bevestiging hiervan toen haar aanstaande echtgenoot nog voor de bruiloft stierf. Ze besloot alleen te blijven. Macrina leefde diep en intens met God, haar wijsheid kwam rechtstreeks uit de hemel, zouden haar broers later zeggen. Broers met veel invloed, want samen met hun vriend Gregorius van Nazianze vormden Macrina’s broers – Basilius de Grote en Gregorius van Nyssa – de Cappadociërs (er gaan stemmen op dat er feitelijk vier Cappadociërs waren, zij beschouwen Macrina als een van hen). Mannen, bisschoppen die de kerk hervormden en bestuurden, die aan de basis stonden van de leer over de goddelijke drie-eenheid en van de geloofsbelijdenis van Nicea. Maar, aan het begin van al hun wijsheid, van al hun opvattingen, van al hun gedachten stond hun zus. Later schrijft Gregorius over Macrina ‘‘Alles wat ik weet, dat weet ik van haar”.
Vrouwen met vuur
Macrina zocht geen invloed, maar had het wel. Ze onderwees haar broers en wijdde de hele familie tot het hogere leven. En daarmee veranderde ze haar familie, omgeving en uiteindelijk de kerk(geschiedenis). Opzet? Nee – maar het gebeurde: doordat ze deed, wat ze deed. Vol vuur en tegelijk heel praktisch. Levend met haar blik op de hemel en haar voeten op de grond. En geldt dat feitelijk niet voor bijna alle moedige vrouwen die door de eeuwen opstonden? Vrouwen die voorop gingen, vochten, streden, onderwezen, schreven, procedeerden, hervormden, spraken, leefden en stierven voor dat waar ze in geloofden?
Lef, flair en vastberadenheid zijn zó aantrekkelijk, maar nee, we zijn niet allemaal Jeanne d’Arc. Om gewapend de strijd aan te gaan tegen vijandige legers. We zijn niet allemaal de Rosa Parks die op haar stoel bleef zitten toen zij deze moest afstaan aan een witte man. We zijn niet allemaal Malala die blogt over onderwijs voor jongens én meisjes. We zijn niet allemaal Gretha die als tiener de Verenigde Naties toespreekt over het klimaat. Nee inderdaad, wij zijn dat niet.
Maar eerlijk?! Soms gun ik onszelf dat het vuur van overtuiging wat meer in ons knettert. Dat verontwaardiging uit ons vonkt. Dat we vlammen! Dat we met high heels de straat op rennen, rokken omhoog houden, wapperende jas en haren! Om met Jeanne d’Arc te roepen: “I was born to do this!!”
Ik vraag het vooral ook aan mezelf, maar wanneer stond je voor het laatst zo op straat? Wanneer sloeg je voor het laatst met je vuist op tafel? Wanneer stond je met tranen in je ogen? Of wanneer riep je: “En nu is het genoeg!” Wanneer stond je in vuur en vlam voor dat waar je in gelooft?
Terwijl ik deze vragen aan mezelf stel, herinner ik me dat ik me als nieuwe moeder verbaasde over de lawine aan folders, merchandise en plastic die je tijdens je zwangerschap over je heen krijgt. Ik wilde iets met mijn verontwaardiging en raakte betrokken bij een groen alternatief en ging er zó voor dat ik zelfs met de babydozen naar de Tweede Kamer toog om verschillende bewindslieden een gifvrije babydoos te overhandigen. Thuis gooide ik drastisch alles weg waar chemische stoffen als ftalaat, weekmaker, of brandvertrager in zaten. De baby sliep buiten en luchten bleek een dagtaak. Mijn baby werd kleuter en mijn aandacht ging weer naar andere dingen. Het vuur doofde, mijn betrokkenheid werd minder en uiteindelijk verdween het hele onderwerp van mijn radar. Sad but true. Want, gaat het zo niet bij ons allemaal? We zijn kind van onze tijd, en die tijd tikt zo snel weg. Schurende problemen of urgente vraagstukken worden weggedrukt tegen de achtergrond van dagelijkse dingen: wat we zullen eten, de zoon (de ‘baby’ is inmiddels 10 jaar) die zijn voetbalsokken niet kan vinden en de wasmachine die klaar is. Terwijl de thema’s voor het oprapen liggen: klimaat, maatschappelijk onrecht, vluchtelingen, discriminatie, vrouwenemancipatie. You name it.
De werkelijkheid keek me in mijn gezicht toen ik van de zomer mijn zolderkamer opruimde en een oude mindmap tegenkwam die ik jaren geleden maakte. Een soort outline van een boek dat ik ooit dacht te schrijven over heilige verontwaardiging, holy anger, het door God aangewakkerde verlangen om iets recht te zetten wat krom is, naar boven te halen wat onderop is komen te liggen, een stem te geven aan wat een stem nodig heeft. Ik heb het blaadje verfrommeld en in de papierbak gegooid – misschien ooit, als het heilige vuur weer brandt.
Ik pas de quote van Thoreau een beetje aan: “If a woman does not keep pace with her companions, perhaps it is because she hears a different drummer. Let her step to the music which she hears, however measured or far away.”
Maartje Dekens (40) is getrouwd en moeder van twee jongens. Teamleider marketing en communicatie, theoloog in opleiding. Thema’s: leiderschap, Gods koninkrijk, moedige vrouwen
Insta: @Maartjedekens
