In ‘Vrijspraak voor losers’ gaat Nadia Bolz Weber op een eerlijke manier op zoek naar God en naar genade. Het meest leert ze door in gesprek te gaan met anderen – die vaak juist geen christenen zijn, maar outsiders. Vandaag leren we door haar over Maria.
De engel Gabriël kwam bij Maria op bezoek om haar te vertellen dat ze zwanger zou worden en Gods Zoon zou baren. En hier had Maria nogal wat lef. Ze hoorde allerlei bizarre dingen van een engel en zei: ‘Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd’ (Lucas 1:38). Maria vertrouwde de engel op zijn woord en geloofde dat God haar zijn gunst had geschonken. En misschien was het precies dit vertrouwen dat haar die gunst gaf. We kennen de details van haar leven niet, maar ik ben geneigd te denken dat ze een normaal meisje was, met alle worstelingen en complexiteiten die daarbij horen. Misschien was Maria’s moedigste daad wel dat ze geloofde dat God haar zijn gunst had geschonken. Ik kan dan wel gewend zijn aan het idee dat het leiden van een bepaald soort leven mij waardig maakt om Gods gunst te verdienen, maar wat als Gods Woord vele malen krachtiger is dan ons vermogen om iemand te worden die God waard is? Ik bedoel, niet om het een of ander, maar als God het universum kan scheppen door woorden te spreken, dan denk ik dat God ons tot zijn geliefden kan maken door simpelweg te zeggen dat we dat zijn. Dit lijkt me een wezenlijk en vaak over het hoofd gezien wonder in het verhaal van de Annunciatie.
We weten niet hoe Maria eraan toe was voordat de engel haar bezocht, maar ik vraag me serieus af of ze van zichzelf een meisje had gemaakt waar Gods gunst op zou vallen, omdat ze zich hield aan wat haar jeugdrabbi haar vertelde en leefde zoals het hoorde. Als de manier waarop Gods gunst valt op prostituees en tollenaars en overspelige koningen in plaats van op de zelfingenomenen, rechtvaardigen en machtigen een indicatie is, dan kunnen we er best van uitgaan dat het in Gods aard ligt om jonge boerenmeisjes zijn gunst te schenken. Want zo is God. Dat is in ieder geval hoe we God voortdurend bezig zien in de Bijbel.
Wat de jeugdleider die hier vertelde over Maria in wezen vroeg was hoe ‘goed’ wij ons zouden gedragen als we ons vreselijk genoeg zouden voelen over het feit dat God Jezus had moeten doden vanwege ons slechte gedrag. Dat realiseerde ik me echter pas toen mijn gemeentelid Stephen jaren later iets tegen me zei.
Stephen ziet eruit als een op leeftijd zijnde filmster, is vicepresident van een Fortune 500-bedrijf, is een verkozen staatsambtenaar, woont in een chique binnenstad, en lijdt nog steeds aan een cocktail van minderwaardigheidsproblemen. Ik had onlangs een preek gehouden over de liefde van God en later die week zat ik met Stephen op de onderste verdieping van een lokale koffietent. Hij zei tegen me: ‘Man, ik vraag me af hoe mijn leven eruit zou zien als ik dit echt geloofde? Hoe anders zou mijn leven zijn als ik niet bang was, als ik echt geloofde dat ik totaal en volledig geliefd ben door God?’ Toen voegde hij eraan toe: ‘Geen wonder dat we elke week een liturgie en eucharistie hebben. Ik moet dit op z’n minst een keer per week horen.’
Toen Stephen vroeg: ‘Hoe zou mijn leven eruitzien als ik niet bang was en echt geloofde dat ik geliefd ben?’ dacht ik weer aan de vergelijkbare, maar toch totaal andere vraag van die jeugdleider. De ene vraag had te maken met een vertrouwen in Gods liefde; de ander met het proberen om Gods liefde te verdienen.
Er is een reden waarom Maria overal te zien is. Ik ben haar afbeelding overal ter wereld tegenkomen, in cafés in Istanbul, op de rugzakken van studenten in Schotland, bij een marktkraam in Jakarta. Alleen denk ik niet dat haar afbeelding overal te zien is omdat ze ons eraan helpt herinneren dat we gehoorzaam moeten zijn, en ook niet omdat ze de leider is van een sociale revolutie. De afbeeldingen van Maria wijzen ons op Gods gunst. Maria is een beeld van wat het betekent om te geloven dat we al zijn wie God zegt dat we zijn.
In ‘Vrijspraak voor losers’ houdt Nadia Bolz-Weber een vlammend pleidooi voor religieuze vrijheid. In een eerlijke, verhalende stijl vertelt zij over haar werk als pastor. Zij ontdekt dat God zich laat vinden in alle mensen. Keer op keer ontmoet ze God in mensen die het minst geschikt lijken: een agnost, een travestiet of een criminele bisschop. Door deze onheilige heiligen te ontmoeten, leert ze wat genade is. Dit boek laat zien wat er gebeurt als gewone mensen brood en wijn delen, de Bijbel lezen en elkaar hun levensverhalen vertellen. Nadia Bolz-Weber is de voorganger van een Lutherse gemeenschap die ze in 2008 startte in Denver: House for All Sinners and Saints. Een plek waar verslaafden, drag queens en andere outsiders elkaar ontmoeten.
