Hoofredacteur Jilke: ‘Op spreken over een miskraam ligt een taboe, merkte ik toen ik mijn baby verloor. Onterecht, want in het spreken over verlies schuilt juist iets moois.’

Ik was zo’n elf weken zwanger toen onze baby met veel dramatiek naar buiten kwam. Zo’n twee weken daarvoor had de echoscopist uitgesproken wat ik ergens diep vanbinnen al vreesde: het hartje dat ik een week eerder nog had zien kloppen, was gestopt. In de doodse, bewegingloze stilte op het zwarte scherm van de echo, vervlogen in een paar seconden alle dromen die mijn man en ik de afgelopen weken hadden gedroomd.

Ons meisje, onze jongen, zou nooit het levenslicht zien, zou nooit weten hoeveel we van hem hielden. Ze zou nooit met haar moeder op avontuur gaan, met zijn vader een blokkentoren bouwen. Haar haren zouden nooit wapperen in de wind, zijn handen zouden nooit in de aarde woelen. Ons kindje had ons verlaten, nog voordat het er was.

Waar blijven de kinderen?

Het had best een tijdje geduurd voordat mijn man en ik zwanger werden. Vijf jaar lang hadden de schoonfamilie, vrienden en vooral ook veel mensen die het nog minder aanging, gevraagd waar nu eigenlijk onze kinderen bleven. We waren nu toch wel lang genoeg samen geweest? Jarenlang had ik echt geprobeerd om vriendelijk te glimlachen en een rap antwoord te verzinnen. Maar de laatste pakweg anderhalf jaar kwam die vraag echter steeds harder binnen. Ja, waar bleven die kinderen eigenlijk?

En toen, toch onverwachts, was het zover. Verwonderd hadden we de zwangerschapstest bekeken en samen een gat in de lucht gesprongen. In de weken die volgden, legde M. ‘s avonds zijn hoofd op mijn buik en fantaseerden we over het kindje dat daar groeide. Online hielden we nauwkeurig bij hoe hard de baby groeide en wat er in mij precies gebeurde. Van een speldenknopje groeide ons kindje naar de grootte van een erwt en na een tijdje had ze zelfs al armen en benen. Dit was een prachtkind, nu al!

Gewoon doorwerken

Meer dan dat zou ons kind dus nooit worden. Verslagen verlieten we de echoscopist, dezelfde avond nog vertelden we mijn ouders dat ik zwanger was. Was. In elkaars armen huilden we om wat had kunnen zijn. Na het nieuws van de echoscopist duurde het dus nog twee weken voordat mijn baby geboren werd. In die tijd werkte ik gewoon door; het was druk op mijn werk en de afleiding deed me goed. Pas in de dagen na mijn miskraam, waarbij ik zoveel bloed verloor dat ik in het ziekenhuis belandde en wel rust moést nemen, vertelde ik her en der een paar collega’s en vriendinnen over de heftige gebeurtenis die ons overkwam.

En toen, onverwachts, stroomden de verhalen van alle kanten op me af. Een collega vertelde in tranen over het gemis na haar miskraam, een vriendin vertelde in detail hoe het bij haar gegaan was. Opeens leek ik ongewild lid te zijn van de Club van Hen die het Overkwam, van vrouwen die ervaring hadden met een curettage en met bloeden tot het gevaarlijk was. Bij die club hoorden ook mannen, die me vertelden welke naam ze hun verwachte kindje gegeven hadden en wat voor impact het verlies van hun ongeboren kind jaren later nog had. Onder de oppervlakte lagen talloze verdrietige verhalen die nooit uitgesproken werden – omdat niemand er ooit naar vroeg.

1 op de 4

Raar eigenlijk. 1 op de 4 vrouwen krijgt te maken met een miskraam die, volgens deskundigen, ‘een grote invloed kan hebben op het leven van de vrouw en vaak een traumatische gebeurtenis is.’ Uit een onderzoek van de Universiteit van Maastricht bleek dat vrouwen een maand na een miskraam net zoveel kans hebben op een posttraumatische stressstoornis (PTSS) als mensen die getuigen zijn geweest van een treinramp of een ernstig verkeersongeval. Naast de rollercoaster aan hormonen die het lichaam van de vrouw weer moeten verlaten, liggen bovendien depressies en gevoelens van falen op de loer.

En daar praten we dus massaal niet over. Als vrouw ga je na of zelfs tijdens je miskraam gewoon naar je werk – vertellen over een baby waarvan niemand wist maakt je als vrouw kwetsbaar. Kwetsbaar in je sociale omgeving, want je hebt veel te verwerken, maar ook op je werk, want ineens ben je die collega met de kinderwens. En dat niet alleen: sommige managers zijn nou ook niet het toonbeeld van empathie met wie je zoiets kwetsbaars als een miskraam wilt bespreken.

Meer openheid, graag

En toch, ik pleit voor openheid. Weliswaar met de juiste mensen en op een moment dat het uitkomt, maar toch. Nooit voelde ik me zo gedragen als toen ik mijn miskraam en de pijn die dat deed met familie, vrienden en dus ook een aantal collega’s deelde. In het verdriet over wat had kunnen zijn, volgden de meest diepzinnige gesprekken over leven en dood, over wensen en verlangens. Als vrouw deed het me ongelooflijk goed dat er mensen waren die voor ons baden en dat er vrouwen waren die hun kwetsbaarheid durfden te tonen.  Urenlang sprak ik met anderen over de pijn die het doet als je dromen ineenstorten – en ook over de hoop die het kan geven als je je juist dan deel voelt van een groter plan.

Dat openheid niet alleen jezelf goed doet, merkte ik trouwens ook toen ik nog niet zo lang geleden een belletje kreeg van een goede vriendin. Ook zij had slecht nieuws en nadat ze er voor mij was geweest, kon ik er nu voor haar zijn. Dat deed me denken aan dat ene zinnetje van Leonard Cohen, dat weliswaar inmiddels een cliché is, maar tegelijk zo waar.

‘There is a crack in everything, that’s how the light gets in.’  

~ Leonard Cohen