Marianne woont en werkt samen met haar man in een vluchtelingenkamp op Lesbos. Op Meet you in the field deelt ze de schrijnende, hartverscheurende verhalen die ze daar van dichtbij meemaakt.

Mijn zus kijkt hem met grote ogen aan, vervuld van ongeloof. Hij praat rustig verder. ‘Ik heb mijn drie kinderen en mijn vrouw nooit meer gezien. Sterker nog, ik weet niet eens of ze nog in leven zijn.’

Ik denk terug aan de dag dat ik hem voor het eerst zag. Laten we hem Joseph noemen. Hij is zo’n twee meter lang en kijkt me serieus aan. Ik sta daar, niet helemaal zeker van wat ik voor hem zou kunnen doen. Ik vraag hem hoe hij geslapen heeft en nadat hij zegt dat hij vaak met nachtmerries wakker wordt, lopen we naar buiten om even door te kunnen praten. Hij zegt dat hij zijn gezin mist en ik besluit op dat moment nog niet door te vragen naar de reden waarom hij hier alleen in een Grieks kamp zit. Hij vraagt ook aan mij wie ik ben en wat ik doe, en zo hebben we best een leuk gesprek. Ik beloof hem dat ik snel terug zal komen en zo gaan we uit elkaar.

Het lege huis

Nog geen week later loop ik terug naar zijn kamer die hij met acht andere mannen moet delen. Nadat ik zijn naam zachtjes roep, zwaait de deur open en kijkt Joseph me breed lachend aan. Hij zegt: ‘Ik had niet verwacht dat je echt zou komen, maar ik ben blij dat je er bent.’ Weer lopen we naar buiten, waar we op de grond gaan zitten. Rechts van ons staan afvalbakken waar een enorme stank uit komt, links van ons mannen die met eigengemaakte gewichten aan het sporten zijn. Ik geef hem het pakje hagelslag die ik voor hem heb meegenomen uit Nederland. Hij kijkt me dankbaar aan en zegt, duidelijk geraakt: ‘Is dat echt voor mij? Ik heb al in geen vijf jaar cadeautjes meer gehad.’

Zo zitten we daar in de zon, pratend over de situatie als hij me vraagt of ik foto’s van zijn kinderen wil zien. Met tranen in zijn ogen vertelt hij me hoe zijn kinderen heten en hij vraagt zich hardop af hoe het met ze gaat. Het is nu dertien maanden geleden dat hij ze voor het laatst heeft gezien, geknuffeld en welterusten heeft gekust. Hij vertelt over de dag dat de rebellen kwamen en iedere man in het dorp vermoordden. Het lukte Joseph om te ontkomen en hij sliep die daarop volgende nacht in het bos. Toen hij de avond erna terugkeerde, trof hij een leeg huis aan. Zijn vrouw en kinderen waren nergens te vinden en hij had geen idee waar ze zijn.

Een familielid kwam langs en waarschuwde hem dat hij weg moest gaan, die avond zou er opnieuw een aanval plaatsvinden en dit keer zou hij niet kunnen ontkomen. In blinde paniek pakte Joseph wat eten, een jas en wat kleren. Hij propte een knuffeltje van zijn jongste kind in zijn tas en zette het op een lopen. Het lukte hem het gebied te verlaten en de grens over te steken. ‘En hier ben ik dan. Ik voel me leeg, alleen en vraag me steeds vaker af waarom ik ben weggegaan.’ Mijn vertaler en ik weten niet wat we moeten zeggen. Ik kijk hem aan en zeg: ‘Ik hoop dat je ze ooit nog terug zult zien.’ Niet wetende of die woorden ooit realiteit zullen worden.

Hagelslag

Ik laat mijn zus en haar man ons werk in het kamp zien als we Joseph tegenkomen. Ik stel ze aan elkaar voor en hij nodigt ons uit voor thee in zijn tent. Hij deelt zijn verhaal, zijn pijn en eenzaamheid. Ook nu laat hij foto’s van zijn kinderen zien. Ik zie dat mijn zus denkt aan haar eigen dochters, die bijna dezelfde leeftijd hebben, en als ik haar aankijk, krijg ik een brok in mijn keel. We denken hetzelfde. We voelen zijn verdriet.

Als we Joseph even later gedag zeggen en weer opstaan, valt mijn oog op een lege, rode kartonnen verpakking naast zijn bed en krijg ik een glimlach om mijn mond. Hij heeft de hagelslag gegeten en het lege pakje maandenlang bewaard. Hij ziet waar mijn blik naartoe gaat en hij kijkt me aan, lacht, en zonder dat de anderen het zien, geeft hij me een dikke knipoog.

Samen met Annerieke schrijf en fotografeer ik om mensen een beeld te geven van het leven in een kamp op Lesbos. Meer lezen? Volg ons op Instagram: @totaandeoverkant.