In Iran wordt al wekenlang geprotesteerd tegen het regime van ayatollah Ali Khamenei. De oorzaak van deze protesten is de dood van een 22-jarige vrouw, die door de religieuze politie gearresteerd werd omdat ze haar haren niet goed zou hebben bedekt en in politiehechtenis overleed. Niet alleen Iran is sindsdien in rep en roer; wereldwijd braken er felle protesten uit voor meer vrouwenrechten in Iran. Maar waarom zijn deze gebeurtenissen in Iran nu zo belangrijk? Wij praten je bij.

1. Op 16 september kwam de 22-jarige Mahsa Amini om het leven.

Ze was opgepakt door de religieuze Iraanse politie omdat ze haar sluier niet fatsoenlijk zou dragen. Ze zou naar haar arrestatie door de agenten zijn geslagen en overleed in politiehechtenis aan haar verwondingen. Volgens de politie waren hartproblemen de oorzaak van haar dood, maar haar familie bestrijdt dit, omdat Mahsa Amani volgens hen kerngezond was en helemaal niet aan een hartaandoening leed.

2. Na haar dood gingen in meerdere Iraanse steden mensen de straat op om te protesteren.

De politie greep bij deze protesten hard in. Ze gebruikten traangas en wapenstokken, maar volgens meerdere bronnen werd er ook gericht op mensen geschoten. Bij deze protesten zijn al meerdere doden gevallen. Ook in andere landen braken protesten uit, uit solidariteit met de Iraanse vrouw. In Nederland waren onder andere in Amsterdam, Eindhoven en Den Haag protestbijeenkomsten.

3. Mensenrechtenorganisaties zeggen dat er bij de protesten in Iran inmiddels al 200 doden zijn gevallen.

Onder deze doden is ook een tiental kinderen. Een aantal van deze doden is dubieus te noemen. Zo verdween de 17-jarige Nika Shakarami plotseling na een protest en hoorde haar familie pas negen dagen later dat ze overleden was. Naarmate de protesten toenemen, neemt ook het geweld in Iran toe.

4. Uit protest deden Iraanse vrouwen hun sluiers af en knipten hun haar.

Ook in Nederland steunden meerde vrouwen deze actie, waaronder minister voor Veiligheid en Justitie Dilan Yeşilgöz. Al sinds 1979 gelden er strenge kledingvoorschriften in Iran. Zeker de laatste maanden probeert het Iraanse parlement deze voorschriften strenger uit te voeren, omdat niet iedereen zich eraan houdt. Iraanse mensenrechtenactivisten roepen de Iraanse vrouwen juist op om hun hijab vaker af te doen in de open ruimte.

5. Van een echte revolutie is nog geen sprake, maar de protesten duren in Iran duren nu al langer dan de voorgaande.

In 2018 en 2019 duurden de protesten in Iran een week, inmiddels wordt er al bijna een maand geprotesteerd. Ditmaal is vooral de jeugd de drijvende kracht achter de protesten. Het merendeel van de demonstranten is jonger dan dertig. De kloof tussen de jonge generatie Iraniërs en de politieke elite blijft groeien, maar van een echte revolutie kan pas sprake zijn als de Iraniërs ervoor kiezen om massaal hun banden met het huidige regime door te knippen.

Wil je meer weten over de Iraanse protesten? Bekijk dan onderstaand filmpje:

Wat betekenen de protesten in Iran voor jou?

Allereerst, wat er in Iran gebeurt is niet nieuw: al ruim veertig jaar wordt er in Iran gestreden voor vrouwenrechten. Maar pas sinds 2022 lijkt er, dankzij de dood van Mahsa Amani, mondiaal aandacht voor te zijn. Wellicht heeft het democratische Westen te lang gezwegen, hun ogen gesloten, om de toch al moeilijke banden met een regime als Iran niet verder te verzieken.

Misschien verandert er voor jou persoonlijk niet zoveel in deze situatie, maar elke jonge vrouw in Iran denkt: ‘Ik had ook Mahsa Amini kunnen zijn.’ De dood van Amini gaat niet om het verplicht moeten dragen van hoofdbedekking als vrouw, maar om de onvrijheid om niet je eigen keuzes te kunnen maken en te zijn en uit te drukken wie je bent – mét of zonder sluier. Dit is een les die elke vrouw zich zou moeten aantrekken. Ook in een ‘vrij’ land als Nederland.

Je hoeft nu niet onmiddellijk je haar af te knippen of de straat op te gaan, maar als je durft: spreek je uit. Spreek je uit over de onvrijheid van de vrouw in bepaalde delen van de wereld. En vier dat die vrijheid jou wel geschonken is. Want geen enkele vrouw verdient het om haar leven te verliezen, alleen maar omdat ze probeert te zijn wie ze is.