Iedereen is het wel eens met iemand oneens. Dagelijkse dingen, zoals wie de vaatwasser uitruimt of hoe laat je van huis moet gaan, overkomen iedereen. Maar we kunnen het ook op maatschappelijk niveau met elkaar oneens zijn. En laten we daar in Nederland nou heel erg goed in zijn. Kijk maar eens naar de huidige conflicten die we hebben op het gebied van stikstof, het WK mannenvoetbal in Qatar en natuurlijk Sinterklaas.
Als de verschillen tussen mensen daarin te groot worden, heet dit polarisatie. Er ontstaan dan eigenlijk twee kampen; mensen die voor en mensen die tegen zijn. De meningen van mensen uit beide kampen worden vaak erg duidelijk gecommuniceerd, bijvoorbeeld in de media of door protesten. Mara legt het begrip polarisatie in deze blog ook uit!
Misschien herken je dit wel een beetje en is er een maatschappelijk debat dat je zó aan het hard gaat dat je heel duidelijk voor of tegen bent. Dat is niet erg, want het kan ook erg mooi zijn als iets je zo raakt. Maar misschien herken je je hier wel helemaal niet in. Misschien heb je niet zo’n sterke mening en vind je de standpunten van beide partijen, bijvoorbeeld in de discussies over Sinterklaas, best logisch klinken. Dat is fijn, want jij kunt de oplossing zijn voor polarisatie!
De rol van de ’mensen in het midden’
In onderzoeken binnen de sociologie, psychologie en antropologie worden mensen zoals jij crisscrossing actors genoemd, of simpelweg: ‘de mensen in het midden’. Dit zijn mensen die beide kanten van een maatschappelijk debat begrijpen en vaak ook contacten hebben met groepen mensen die voor en groepen mensen die tegen zijn.
Door deze contacten kunnen zij zorgen voor minder polarisatie. Ze kunnen de groep die voor is vertellen over de argumenten en beweegredenen van de groep die tegen is en vice versa. Omdat deze mensen onderdeel zijn van beide groepen, wordt hun mening gewaardeerd en serieus genomen. Op deze manier kunnen zij er dus zorgen voor meer onderling begrip en minder polarisatie!
Tips om in gesprek te gaan
Dat klinkt natuurlijk allemaal heel mooi, maar hoe doe je dat nou precies? Om jou te helpen om het gesprek aan te gaan over een maatschappelijk debat (of je nou het gevoel hebt dat je ‘een mens in het midden’ bent of niet) heb ik een aantal tips voor je:
- Zorg dat je vertrouwd bent met de ander of met de groep waarin de ander zich beweegt. Het is moeilijker om dingen met elkaar te delen als je elkaar nog niet zo goed kent. Daarom kan het prettig zijn om de ander of de groep eerst wat beter te leren kennen voordat je maatschappelijke thema’s gaat bespreken.
- Wees niet bang om te delen wat je op je hart hebt. Als je vertrouwd bent met de ander of met de groep van de ander, kun je prima delen wat je eigen mening is, of wat je gehoord hebt van mensen aan de andere kant van het maatschappelijke debat.
- Het kost tijd. Mensen veranderen niet in één dag van mening. Wees dus niet teleurgesteld als je vriendin of je collega’s een week later nog steeds hetzelfde standpunt hebben. Blijf delen wat je bezig houdt en met elkaar in gesprek gaan.
- Accepteer dat het soms ook lastig is. Uit onderzoek blijkt dat ‘de mensen in het midden’ zich niet altijd even positief voelen over hun positie, omdat ze het gevoel hebben dat ze heen en weer geslingerd worden tussen beide partijen. Het is helemaal prima om dat soort gevoelens soms te ervaren.
Maatschappelijke verandering begint klein: bij individuele mensen die een beslissing nemen. En dus kun ook jij een belangrijke spil in het web zijn voor het verminderen van polarisatie!
Deze blog is gebaseerd op onderzoek van Michaël Mäs, Andreas Flache, Karoly Takacs en Karen Jehn en Gonneke Ton. Meer weten over polarisatie? Kijk dan hier de lezing terug over polarisatie van de Publieksacademie van de Rijksuniversiteit Groningen.
