Op 15 september verschijnt Kate Bowlers nieuwe boek Helemaal prima in Nederland. Voorafgaand aan de boeklancering delen we alvast een aantal van de levenslessen van Kate Bowler met je. Vandaag: Wat doe je eigenlijk wanneer je bidt? Kate Bowler vertelt:
Toen ik vijf jaar oud was, was ik een keer met mijn gezin in British Columbia, Canada, waar we in een gondel de berg op gingen. En juist op het moment dat de kabelbaan boven het diepste deel van de vallei hing, viel hij stil. Eerst slingerde hij nog wat heen en weer, maar het duurde niet lang voor hij echt helemaal stil hing. Niemand zei iets. Totdat er ineens een heel klein stemmetje klonk (ja, dat van mij), dat vroeg: ‘Hoe weten we zeker dat we goed vastzitten?’
Dat is de vraag, nietwaar, wanneer het leven serieus wordt? Wanneer je boven de afgrond bungelt en er alleen maar lucht tussen jou en… het onvermijdelijke is. Werkt dit wel naar behoren, vragen we ons af. Worden we hier ooit nog uit bevrijd? Natuurlijk gaan we op zulke momenten bidden of God ervoor wil zorgen dat we inderdaad goed vastzitten. Want dat is in ieders belang. Wanneer het leven zo onzeker is, kunnen we vaak niks anders dan bidden.
Geheime afstandsbediening
Maar wat doen we nou eigenlijk wanneer we bidden? En wat bedoelde de schrijver van het nieuwtestamentische boek Jakobus toen hij aan zijn medechristenen verkondigde dat ‘het gebed van een rechtvaardige krachtig is en zijn uitwerking niet mist’?
Ervaring leert ons dat gebed geen geheime afstandsbediening is die we kunnen gebruiken om naar onze favoriete werkelijkheid te zappen. Soms bidden we ons suf, maar verandert er niks. Soms leiden gebeden tot grootse wonderen. Maar twijfel jij er stiekem niet ook weleens aan of God wel naar je luistert, of Hij je niet gewoon expres boven dat ravijn laat bungelen? Terugkijkend op mijn vijfjarige zelf in die kabelbaan, zou het behoorlijk pervers van God zijn geweest als Hij gezegd had: ‘Als je braaf bent en op de juiste manier bidt, zal het wel goed komen.’
Slechtgehumeurde goden
Wat ik zo leuk vind aan geschiedenis, is dat het ons verankert in een realiteit die anders verborgen zou blijven. Het boek Jakobus biedt praktisch advies aan pas bekeerde christenen over een heel nieuwe vorm van aanbidding. De bekeerlingen tot wie Jakobus zich richt, waren eraan gewend om te bidden tot zelfgekozen of lokale goden en godinnen: vrouwen zwoeren bij Artemis of Diana, mensen uit Thebe wendden zich vaak tot Hercules en in Sparta werd vooral Ares geëerd. De bijbelschrijver herinnert deze nieuwe christenen eraan dat ze niet langer hoeven te bidden tot onrustige en slechtgehumeurde goden die hen zullen straffen als ze boos zijn. Nee, ze mogen schuilen onder de vleugels van de enige ware God, die in een pasgeboren baby zijn verlossingsplan heeft geopenbaard. Een God die ons kent en van ons houdt en onze gebeden verhoort.
Dat feit verandert alles. Niet alleen voor de christenen van destijds, maar ook nog steeds voor ons. Want als alle dingen bestaan in relatie tot deze God van liefde, dan geldt dat ook voor onze gebeden.
We mogen bidden tot een God die in zijn ontzettende ‘liefheid’ tot ons komt. Dus wanneer deze God er vrijwillig voor kiest om in beweging te komen en naar onze gebeden te luisteren, hoeven we er niet aan te twijfelen of ze zullen hun werk doen. Maar dat heeft niks te maken met de mooie, heilige woorden die wij gebruiken. Maar goed, de vraag blijft: wat gebeurt er nou eigenlijk als we bidden? Nou, op de een of andere manier beroeren we tijdens het bidden een realiteit die buiten onze zintuigen ligt.
Kijken met je tong
Wist je dat het niet jouw ogen zijn die zien? Het zijn je hersenen. Ik heb laatst een fascinerend artikel gelezen in The New Yorker, met als kop Seeing with your tongue. Een blinde persoon kan leren zien met een apparaat dat BrainPort wordt genoemd. De tastzin neemt de plaats in van de oogzenuw en transporteert beelden naar de hersenen. En op de een of andere manier wordt die perceptie dan vertaald.
Ik krijg soms het idee dat bidden op een soortgelijke manier werkt. Wanneer we bidden, worden we in de tegenwoordigheid van God gebracht. Zijn eeuwige realiteit vertaalt zich naar ons bewustzijn. We voelen dat we zijn geschapen om geliefd te zijn. Meer niet. We zijn geen middel, maar een doel. We voelen ons geheeld, levendig, gelukkig. Maar dat is geen gevoeld dat we zelf hebben gecreëerd of opgewekt door eerst wat concessies te doen.
Ja, soms moeten we wat geduld hebben. Bidden gaat niet alleen gepaard met het inleveren van een deel van onze ruimte en tijd, maar ook met het inleveren van een heel aantal van onze vooroordelen. Er vindt een zelflediging plaats waarin Gods beeld weerspiegeld wordt. ‘De genade vult volledig op, maar zij kan slechts daar binnendringen waar er ruimte gemaakt is om haar te ontvangen. En zij maakt bovendien die ruimte,’ heb ik van Simone Weil geleerd.
Fluisteren in de tent
Toen mijn zoontje Zach nog klein was, gooide mijn moeder eens een laken over de keukentafel, zodat ze samen onder de tafel hun geheimpjes tegen elkaar konden fluisteren. Zijn kleine gezichtje, zo dicht bij de hare, keek vol verwondering naar zijn oma die ineens niet meer die grote vrouw was, maar daar, naast hem in hun schemerige verstopplek, net zo klein als hij. Hun tent was een heilige plek waar al hun geheimen veilig waren. En eigenlijk is gebed net zoiets, maar dan is God de volwassene en wij zijn het kind.
Het mysterie van gebed is dat we misschien wel nooit helemaal zullen begrijpen hoe het werkt. We weten alleen dat het ons intimiteit oplevert met een God die ons hoort, die luistert. Bijvoorbeeld wanneer wij met onze kleinste stemmetjes vragen ‘Hoe weten we zeker dat we goed vastzitten?’ en dan durven te verwachten dat er ergens Iemand is die ons hoort en die antwoordt: ‘Nou, inderdaad, spannend hè?’
Deze blog verscheen eerder op de website van Kate Bowler. Wil je meer van Kate lezen? In september ligt haar boek ‘Helemaal prima’ in de Nederlandse boekwinkels. Je kunt hem hier alvast bestellen. En houd vooral onze socials in de gaten, want er komt een heel toffe challenge aan!
1 gedachte over “Levenslessen van Kate Bowler: Gondelgebeden”
Pingback: Stoppen met polarisatie: niet tegenover, maar naast elkaar