Marianne woont en werkt samen met haar man in een vluchtelingenkamp op Lesbos. Op Meet you in the field deelt ze de schrijnende, hartverscheurende verhalen die ze daar van dichtbij meemaakt.

Ik wil jullie graag even meenemen naar een moment nu zo’n twee jaar geleden. Mijn eerste week in het social-careteam was begonnen en aan mij de taak om de mensen te bezoeken die al twee jaar of langer in het kamp verbleven. Ik vond dit gezin in een ‘familietent’ aan het water. Aan allebei de kanten van de tent had de vader een soort tafeltje gemaakt waar bloemen in allerlei kleuren netjes gepot waren. Ik weet nog dat ik dacht: dat past toch helemaal niet op een droevige plek als deze?

Een vriendelijke vrouw schuift het tentdoek opzij als ik ze groet met een ‘Salam’ en vraagt me direct of ik even binnen wil komen. Ik trek mijn sneakers uit en stap de tent in. Schoenen naast de voordeur, alles keurig opgeruimd in aparte doosjes, bedden verstopt achter een laken dat aan het plafond bevestigd is. Ik word voorgesteld aan het gezin. Vader, moeder, een tweeling van tienerleeftijd en een jong meisje van nog geen vier jaar.

‘Ze gelooft dat mensen ons zullen doden’

Ze kijken me allemaal een beetje onwennig aan als ik binnenkom, maar al snel is het ijs gebroken. De tieners vertellen me over hun (voetbal)dromen voor de toekomst, de moeder maakt een grote hoeveelheid eten klaar en de vader kijkt trots naar zijn kinderen, die trouwens uitstekend Engels spreken. Niet wetende dat je thee bijgeschonken wordt als je het leegdrinkt, zit ik zo’n anderhalf uur in kleermakerszit op de grond. Ik leer een beetje meer over de Afghaanse cultuur, over de reis die ze hebben gemaakt om hier te komen en ze vertellen me hoe zwaar de afgelopen twee jaar zijn geweest.

Het valt me op dat het kleinste meisje niets zegt en enkel opgekruld op een matje op de grond ligt. De moeder ziet mijn blik en zegt: ‘Het gaat niet goed met haar, ze slaapt eigenlijk nooit omdat ze elke nacht nare dromen heeft en denkt dat we doodgaan. Ze wil niet naar buiten omdat ze bang is voor vliegtuigen en gelooft dat mensen ons zullen doden. We kunnen haar nooit alleen laten.’

Ik kijk nog eens naar het kleine meisje en vergelijk haar met mijn nichtje in Nederland, nu ook vier jaar oud. Ik krijg kippenvel als ik me realiseer wat zij allemaal al heeft moeten zien, voelen, horen. Te veel, dat is zeker. Met de belofte dat ik ga kijken of ik hulp voor het kleine meisje kan vinden, sta ik een poosje later buiten in de brandende zon, niet wetende dat zij mijn ‘veilige plekje’ in het kamp zullen worden.

‘Ik faal als vader’

De volgende dag: een korte klop op de deur. Als de deur van het kantoor opengaat, zie ik hem staan, de vader van het gezin. Of ik even tijd voor hem wil maken. Even later zitten we tegenover elkaar en zegt hij dat hij zijn verhaal wil vertellen. Hij deelt dat hij in Afghanistan voor het Canadese leger heeft gewerkt en op de vlucht moest voor zijn leven. Hij vertelt dat ze in Iran uitgekotst en weggepest werden en dat het zwaar op hem drukt dat hij niet voor zijn gezin kan zorgen. Zijn schouders zakken steeds verder naar beneden. ‘Mijn vrouw en mijn oudste dochter gaan naar een psycholoog vanwege ernstig trauma en mijn jongste dochter gaat steeds verder achteruit. Ik faal als vader.’ De pijn klinkt door in zijn stem en snel veegt hij de inmiddels rijkelijk stromende tranen van zijn wangen. Hij kijkt me aan: ‘Marianne, kan jij ons helpen?’

En dat probeer ik. In de maanden erna heb ik dit gezin meerdere keren per week bezocht. Ik heb met ze gelachen, gehuild, gegeten, spelletjes gedaan, (hard) voor ze gebeden, de advocaat gebeld, een psycholoog gekoppeld aan de geweldige dochter en ze in mijn hart gesloten. En steeds meer realiseer ik me: zij helpen mij. Zij hebben mij geleerd hoe het is om gastvrij te zijn en het beste weg te geven dat je hebt. Ze hebben me laten zien hoe mooi het is om kwetsbaarheid te tonen op momenten dat het niet goed gaat en hoe bijzonder het is om samen te genieten van de kleine dingen.

Veerkracht

Zij hebben me laten zien dat je van elkaar kunt gaan houden, ook al heb je een compleet andere herkomst, taal en religie. Maar boven alles, zij hebben betekenis gegeven aan het woord veerkracht, in de natuurkunde beschreven als:

Algemene eigenschap der lichamen om de vorige stand weder in te nemen, nadat de delen ten opzichte van elkander gedrukt, gerekt, gedraaid, gewrongen enz. zijn geweest. 

En precies dat, dat hebben zij mij laten zien.

Liefs, Marianne

Samen met Annerieke schrijf en fotografeer ik om mensen een beeld te geven van het leven in een kamp op Lesbos. Meer lezen? Volg ons op Instagram: @totaandeoverkant.