Vrouwen en theologie. Die combinatie is niet altijd een makkelijke. En toch: er zijn meer christelijke vrouwen dan mannen in deze wereld. Waar het christelijk geloof aan de ene kant vrouwen kan uitsluiten kan het aan de andere kant ook heel aantrekkelijk zijn voor vrouwen. Hoe werkt dat eigenlijk, Jezus volgen als vrouw?
Beeld van God
Een Bijbeltekst die ervoor zorgde dat ik totaal anders ging denken over vrouwen en het christelijk geloof, vind je direct in het eerste hoofdstuk van de Bijbel. Daarin wordt verteld over de mens die geschapen is als beeld van God. Die mens kent het spectrum van mannelijkheid en vrouwelijkheid. Samen mens, maar toch ook verschillend. Dat betekent niet dat ze allebei op een andere planeet moeten gaan wonen: ze moeten vooral samen op een gelijkwaardige manier aan de slag.
Bij Jezus zien we wat dat daadwerkelijk inhoudt als je de ander ziet als gelijkwaardig. Of het nu kinderen zijn, zieken, onreinen, overspelige vrouwen of corrupte zakenmannen: Jezus zoekt ze op en spreekt met ze. Hij behandelt ze respectvol en heeft zijn leven over voor alle mensen. Het is dan ook logisch dat Jezus vele vrouwelijke volgelingen had en zij waren zelfs de eerste getuigen van zijn opstanding.
Maar ja, niemand geloofde dat getuigenis, want het kwam van een vrouw. In die tijd werden hun getuigenissen per definitie als onbetrouwbaar geacht. En dat geeft direct de andere kant van het verhaal weer.
Tweederangsburgers
Als je terugkijkt op de afgelopen 2000 jaar dan is het voorbeeld van Jezus niet gevolgd. In de naam van God zijn en worden vrouwen beschouwd als tweederangsburgers, (seksueel) misbruikt, en uit leidinggevende functies geweerd slechts omdat ze vrouw zijn. Het feit dat je in de Bijbel diverse vrouwelijke leiders tegenkomt lijkt niet uit te maken. Mirjam, Deborah, Ruth, de profetes Hanna, apostel Junia. Van de laatstgenoemde is in zekere Bijbelvertalingen Junias gemaakt en voor de andere geldt dat hun leiderschap vaak gezien wordt als een noodoplossing. Dit heeft alles te maken met de vloek die na de zondeval uitgesproken wordt: mannen zullen over vrouwen heersen.
Cultuur of goddelijke ordening?
Als je bedenkt dat de Bijbel in een patriarchale cultuur is geschreven dan is het extra bijzonder te noemen dat je leest over vrouwen die zeer belangrijke rollen hadden, en gelijkwaardig horen te zijn aan mannen. De patriarchale cultuur is geen goddelijke ordening, net zo goed als dat je niet kunt zeggen dat een feministische golf slechts cultuur is en niets te maken heeft met de Bijbel. In het zoeken naar wat goed is voor mensen, is het best ingewikkeld om te onderscheiden tussen dat wat Gods wil is en dat wat cultuur is, of eerder dat wat gebroken is. Het onderscheid ligt wat mij betreft daarin dat emancipatie nooit alleen maar kan gaan om jouw eigen rechten en pakket van eisen. Het voorbeeld van Jezus vraagt om de ander te vrijwillig te dienen. Het vertrekpunt daarin is gelijkwaardigheid. En dan hebben we nog een hele weg te gaan.
De toekomst tegemoet
Jezus volgen als vrouw. Vrijwillig dienstbaar willen zijn, in het leiding geven, in het moeder-zijn, in de afwas doen, in dochter-zijn, vriendin, in je werkzaamheden en welke rollen en taken je dan ook maar hebt. In de wetenschap dat je identiteit daar niet vanaf hangt: die ligt in het feit dat je beeld van God mag zijn. Maar tegelijkertijd: wees dapper en pak aan waarvoor God je roept of dat wat op je wegkomt. Laat je niet tegenhouden door welke stereotypen of vooroordelen dan ook. Waar God is, is een weg.
Jezus volgen als vrouw
In mijn eigen leven heb ik dat ervaren, als jong meisje dat zich geroepen wist om theologie te gaan studeren en dat er daardoor achter kwam dat mannen en vrouwen naast elkaar staan. En ik ervaar het ook als er kritiek komt omdat mensen menen dat ik geen predikant mag zijn. Jezus volgen als vrouw. Het vraagt moed, maar er is voor mij niets mooiers denkbaar dan dat!
Almatine Leene (1984) studeerde theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede. Vanaf 2009 is Almatine werkzaam als docent dogmatiek en kerkgeschiedenis aan de Viaa Hogeschool in Zwolle. Van 2013 tot 2020 was zij predikant in de Nederduits Gereformeerde Kerk in Stellenbosch-Wes. In november 2020 verhuisde ze terug naar Nederland om aan het werk te gaan als eerste vrouwelijke predikant van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt in Hattem-Noord. Vanaf november 2020 is Almatine benoemd als theoloog des Vaderlands. Verder is zij bestuursvoorzitter van veiligekerk.nl en lid van de raad van toezicht bij World Vision. Almatine is getrouwd met Frederik en ze hebben drie kinderen. Meer info vind je op haar website.
