Ja hoor, Sander Schimmelpenninck vond deze week weer even de tijd om te shinen! Dit bericht over werken en vrouwen wordt op Twitter gretig gedeeld: Bijna de helft van alle werkenden (9,4 miljoen Nederlanders) werkt niet fulltime.
Ongeveer anderhalf miljoen Nederlanders werken niet meer dan twintig uur in de week, blijkt uit cijfers van het CBS. Er zijn genoeg argumenten te verzinnen waarom we voltijd zouden moeten gaan werken: om met elkaar de economische lasten te dragen voor jongeren, ouderen en hulpbehoevenden. Er is, om zo te zeggen, een collectieve dimensie aan werk: je werkt niet alleen voor jezelf en je gezin. Ik vraag me hierbij af: betalen we hier al niet collectief belasting voor met elkaar?
Andere argumenten gaan over vrouwen die het glazen plafond moeten doorbreken, wat niet lukt als zij niet fulltime willen werken, of dat vrouwen niet financieel zelfstandig zijn. Dat dat laatste een probleem is, daar ben ik het mee eens. Op het tweede punt kom ik later terug.
Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen neemt toe
De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen neemt wereldwijd toe (het goede nieuws is dat we in Nederland iets zijn gestegen in de ranglijst, maar goed staan we er niet voor). In de Global Gender Gap Index die het World Economic Forum jaarlijks uitbrengt, wordt deze gap vertaald naar economische participatie, toegang tot onderwijs, politieke invloed en gezondheidszorg/levensverwachting.
Veel vrouwen zijn niet financieel zelfstandig. Of, om een andere term te gebruiken die ik tegenkwam in het boek The Female fix van Marianne Bruijn: financieel zelfredzaam. Je bent volgens het Nibud financieel zelfredzaam wanneer je weloverwogen keuzes maakt, zodanig dat je financiën in balans zijn op zowel de korte als op de lange termijn. Je bent financieel zelfredzaam als je weet hoe je al je geldzaken moet regelen en wanneer je hulp zou moeten inroepen. En je doet dat vervolgens ook. Nu kiezen veel vrouwen er bijvoorbeeld voor om, als ze een gezin krijgen, een stap terug te doen. De meeste vrouwen gaan dan minder verdienen dan hun partner, omdat ze in deeltijd gaan werken of een baan hebben die minder betalen. Ook kiest een gedeelte van de vrouwen ervoor om helemaal niet te werken.
Hoewel ik er voorstander van ben dat je als vrouw (fulltime of parttime) blijft werken, ook als je een gezin hebt, is het ook de realiteit dat het met veel beroepen gewoon niet mogelijk is om financieel zelfredzaam te zijn als je deeltijd werkt, niet in de laatste plaats vanwege de dure kinderopvang. En daar vind ik wat van. Want financiële zelfredzaamheid is om meerdere redenen belangrijk. Om het realistisch te houden: 1 op de 3 huwelijken strandt. Veel vrouwen hebben dan niet genoeg geld om een huis te kopen of huren en zichzelf te onderhouden. Ook hebben ze geen pensioen meer, omdat ze hierbij rekenden op hun partner. Maar stel dat je huwelijk in stand blijft: ik ben ervan overtuigd dat het gelijkwaardig is voor je relatie, én goed voor je eigenwaarde, om allebei financieel bij te dragen, zelfs al is dit niet per se evenveel.
Individualisme neemt alleen maar toe
Ik werk (in deze fase, waarin mijn kinderen allebei onder de vier zijn) bewust drie dagen (qua uren meestal vier, als ik mijn werk in de avonden en weekenden meereken). Als ondernemer kan ik in deze dagen verdienen wat ik in andere banen fulltime zou verdienen. Dat is een voorrecht, dat realiseer ik me. Maar voor mijn pensioen zal ik de komende jaren nog hard moeten werken. Ik werk drie dagen, omdat ik de opvoeding van mijn kinderen niet vijf dagen in de week uit handen wil geven, omdat ik actief ben in vrijwilligerswerk, er wil zijn voor mijn ouder wordende ouders en voor mensen in mijn buurt, mochten ze daar behoefte aan hebben. Ik wil bovendien niet gehaast leven, niet langs de langs de opvang en Appie hoeven rennen om vervolgens doodmoe op de bank neer te ploffen. Dat is met drie dagen al een uitdaging, ik schreef er deze blog over.
Ik ben ervan overtuigd dat in een wereld waarin iedereen fulltime werkt, het individualisme alleen nog maar meer zal toenemen. We zullen dan nog meer flitsbezorgers en maaltijdservices nodig hebben. En burn-outcoaches. Als het gaat over het collectief, dan ben ik blij met mijn buurvrouw die niet fulltime werkt en mijn kind even opvangt als ik naar de tandarts moet. Of die mijn pakketjes aanpakt. Dan ben ik blij met die vriendin die dan misschien niet werkt, maar waar een eenzame man wel regelmatig een luisterend oor vindt. It takes a village to raise a child, maar wat als die village nooit thuis is en altijd alleen maar werkt?
Een oplossing heb ik niet. Had ik die maar. Want ook ik zie de nare kant bij scheidingen in mijn omgeving, waarbij vrouwen het vaak afleggen tegen hun kostwinnende partner. Maar ik zie ook de nadelen van een compleet fulltime werkende samenleving. De oplossing ligt vast ergens in het midden. Veel te genuanceerd voor een blog en Twitter zal ik er niet mee winnen. Maar laten we het gesprek erover voeren: hoe sta jij hierin als werkende vrouw of moeder?
