Volgende week is het Graceland Festival! Ik kijk er nu al naar uit; vooral naar het optreden van muzikanten die uit de Liedjesbijbel zingen. Voor mijn zoontje van bijna twee jaar wordt dat de eerste ervaring van een liveoptreden dat hij volledig kan meezingen. Deze column gaat echter over een ander programmaonderdeel, namelijk ‘Dit is de dag’ op zaterdagavond over … baarschaamte. De programmaomschrijving heeft het over een ‘duurzaam dilemma’: moeten we minder kinderen krijgen omwille van het milieu?

Ik kon het bijna niet geloven, maar na rondvragen in mijn ‘duurzame bubbel’ blijkt het inderdaad een thema te zijn. Enkele vriendinnen hebben na de geboorte van hun kind de opmerking gekregen dat kinderen niet duurzaam zijn. Blijkbaar zijn we zo diep gezonken dat we de waarde van kinderen gaan uitdrukken in een hoeveelheid CO2-uitstoot. De boodschap lijkt te zijn dat kinderen de milieuvervuilers van de toekomst zijn.

Alleen vrouwen

De term baarschaamte blijkt een vervolg op een bestaand lijstje van (klimaat)schaamtes die tegenwoordig gevoeld worden in onze samenleving, zoals vliegschaamte en vleesschaamte. Toch zijn de vragen ‘moet je je schamen als je vliegt?’ en ‘moet je je schamen als je vlees eet?’ wezenlijk anders dan de vraag ‘moet je je schamen als je kinderen baart?’ Allereerst omdat de laatste vraag zich alleen richt op vrouwen. Mannen kunnen immers niet baren; anders had het wel ‘kindschaamte’ geheten. Zoals gebruikelijk is het uitsluitend de vrouw die zich moet schamen voor van alles wat natuurlijk bij haar hoort, van haargroei tot tepels; van carrière tot kinderwens.

Een kinderwens is geen duurzaamheidsdilemma

Als kers op de taart wordt de thema-avond gepresenteerd door niemand minder dan Tijs van den Brink. Fantastische keuze, om jonge vrouwen hun schaamtevolle moederhart te laten uitstorten bij een man van middelbare leeftijd met drie kinderen. We hebben het hier over een thema dat zo persoonlijk is als je eigen gezin, zo kwetsbaar is als een taboe, en zo diep gaat als de moederliefde zelf.  

Wat ik nog het moeilijkst vind, is dat er een wezenlijk onderdeel van het gesprek ontbreekt als schaamtede insteek is. Mijn man en ik zijn dertigers, en ja, ook voor ons is de keuze voor een tweede kindje een zoektocht. Dat heeft echter niets te maken met (zelfgerichte) schaamte, en alles met (kindgericht/toekomstgericht) verdriet en zelfs met rouw. De wereld is stervende. 

Er is letterlijk een massa-uitsterving gaande, en de gevolgen daarvan zijn véél erger dan de meeste mensen in Nederland door hebben. Nu lukt het misschien nog net om de kop in het zand te steken, maar het is een feit dat de generatie van mijn zoontje opgroeit in een wereld die steeds onleefbaarder wordt.

Er zijn mensen die beredeneren dat duurzame ouders juist wél kinderen moeten krijgen, omdat die dan met respect voor de natuur worden opgevoed. Maar dit argument is wat mij betreft al niet eens meer geldig, aangezien de baby’s van nu de kans niet meer krijgen om het beter te doen dan wij. De wereld is dan al onomkeerbaar beschadigd.

Dansje doen

Laten we begrip en liefde hebben voor ouders-to-be die dit onder ogen durven komen. Het is een mooi idee om hun stille worsteling te verruilen voor een gezamenlijke zoektocht. Ook ikzelf heb behoefte om hier samen met lotgenoten een weg in te zoeken. Maar niet alsof het een duurzaam dilemma is, niet onder leiding van een man die de kinderwensfase al lang en breed achter zich heeft gelaten, en al helemaal niet vanuit een insteek van momshaming.

Ga je naar Graceland en houdt dit onderwerp je bezig? Het lijkt me fijn om met je door te praten. Kom ook vooral een dansje doen tijdens het optreden van de Liedjesbijbel, want het zou me niets verbazen als dat nog het meest therapeutisch is van allemaal. Samen met ons zoontje zingen mijn man en ik luidkeels mee: ‘Jozef, Jozef, durf maar weer te dromen, ook al gaat het anders dan je had verwacht. Jozef, Jozef, God is meegekomen, en Hij vindt een weg die je niet had bedacht.’

Dit artikel verscheen onlangs ook in het Nederlands Dagblad.

_____________
Lysanne van de Kamp is freelance columnist en creatieveling. Met haar eigen bedrijf Natuurlys ontwerpt ze eetbare tuinen en voedselbossen. Ook deelt ze regelmatig over haar zoektocht naar sociale en ecologische rechtvaardigheid.

Lees ook

• De levenslessen van Kate Bowler: De tussenin fase
• De kunst van ongehaast leven
• Podcasttip: Moderne Profeten