Leuk nieuws! Tineke van der Veer-Mikkers gaat de nieuwe rubriek ‘Seksvragen’ verzorgen, waarin ze jullie vragen over seks beantwoordt. Want die blijken wij dertigers volgens de seksuoloog volop te hebben.“Het is jammer dat mensen met christelijke roots vaak hoorden dat seks iets van binnen een relatie is. Alsof je pas een seksueel wezen wordt als je een partner krijgt.”
Stel je een kerkenraadsvergadering voor waar een nota over (homo)seksualiteit besproken wordt. Aan tafel zit een stel getrouwde, serieuze mannen en één vrouw. Die vrouw is Tineke van der Veer (53), die op dat moment net gescheiden is. Terwijl het gesprek over seksualiteit, zonde en het avondmaal gaat, vraagt Tineke zich hardop af wat zij als alleenstaande, gescheiden vrouw eigenlijk met haar seksualiteit kan. Daar praten we in de kerk tenslotte helemaal niet over. “Iedereen vond mijn situatie verdrietig, maar ik voelde me in de kou staan. Niet dat we het over mij moesten hebben, maar wel over singles. Op dat moment besloot ik dat ik niet alleen vanuit mijn eigen kwetsbaarheid het gesprek in de kerk aan moest gaan, maar dat ik extra kennis nodig had, zodat ik feiten op tafel kon leggen.” Een aantal jaar later heeft Tineke haar eigen praktijk, waar ze als seksuoloog veel dertigers en vijftigers op de bank krijgt.
Waarom juist die groepen?
“Zowel dertigers als vijftigers komen er vaak achter dat ze niet goed geleerd hebben om te communiceren. Hierdoor ontwikkelde hun seksuele relatie zich anders dan gedacht. Veel mensen denken nog altijd dat het vanzelf goedkomt met de seks als je maar genoeg van elkaar houdt. En dat is dan dus niet zo. Heel zwart-wit is het vaak zo dat de man meer seks wil dan de vrouw en dat er vanaf het begin niet is gepraat over wat beide partners eigenlijk wensen. Je zou het anders verwachten, maar de huidige dertigers zijn helemaal niet zo modern en open opgevoed over seksualiteit. Vrouwen weten bijvoorbeeld heel vaak niet hoe de clitoris eruit ziet, dat maar 25% van de vrouwen klaarkomt tijdens penetratieseks en hoe vaak we gemiddeld seks hebben. Laat staan dat ze hun eigen seksualiteit ontdekt hebben. Als er al over masturberen gesproken werd, dan altijd over mannen, maar niet over vrouwen. Ik vind het jammer dat mensen met christelijke roots te vaak gehoord hebben dat seks iets van in een relatie is. Alsof je als je een relatie krijgt ineens een seksueel wezen wordt – en daarvoor dat niet was.”
“Het gebrek aan kennis is funest als je gaat daten of een relatie krijgt. Dan is het echt lastig om je eigen weg te vinden. Want hoe ver ga je dan? En wat als je iemand tegenkomt met meer ervaring? Als je dan niet open naar elkaar bent, heb je heel snel misverstanden. Toen ik net een praktijk had, viel me op hoeveel jonge stellen, die zo’n twee of drie jaar bij elkaar zijn, vastliepen in hun seksualiteit. Helemaal verwonderlijk is dat echter ook niet; binnen een heteroseksuele relatie passen de hormonen van een stel zich biologisch aan elkaar aan. Mannen worden vrouwelijker en romantischer omdat hun lichaam oxytocine begint aan te maken en vrouwen sneller opgewonden; die maken dan meer testosteron aan. Na een jaar of twee neemt dat weer af en zie je dat er verschillen ontstaan. De man vindt het vervelend dat de vrouw minder zin in seks heeft en de vrouw vindt het jammer dat de man niet meer zo romantisch is. Als je dan niet met elkaar praat, kunnen er problemen ontstaan.”
Het begint dus met communicatie.
“Precies. En met het weten wat je zelf fijn vindt. Dat is een individuele ontdekkingstocht. Zelfbevrediging is voor mij echt geen taboe en vrouwen zouden wat mij betreft best wat meer van zichzelf mogen ontdekken. De website OMGyes is voor veel vrouwen misschien over de grens, maar wel een goede hulp in het ontdekken van de eigen seksualiteit. Ook als je single bent trouwens. Als je christen en single bent, ben je in de aap gelogeerd. Dan wordt er binnen de kerk net gedaan alsof seks geen onderwerp is en of seksuele gevoelens er niet zijn. En als je die wel hebt, dan is het “je kruis” dat je daar niks mee kan doen. Mooi bedacht, denk ik dan…”
Je zou het niet denken, maar we zijn enorm gesloten. In de puberteit praten we nog wel met elkaar over seks, maar daarna volgen we onuitgesproken regels en hebben we het er onderling niet meer over.
Jij vertelde ergens dat het juist jouw missie is om taboes bespreekbaar te maken.
“Ja, ik vind het heel belangrijk dat we als kerk en christenen open spreken over thema’s als seks buiten het huwelijk en bijvoorbeeld porno en fantasie. Je zou het niet denken, maar we zijn enorm gesloten. In de puberteit praten we nog wel met elkaar over seks, maar daarna volgen we onuitgesproken regels en hebben we het er onderling niet meer over. Ik pleit ervoor dat je als stel aan het begin van je relatie bewust mensen aanwijst die jou en je partner mogen bevragen op jullie seksuele relatie. Het klinkt gek, maar als je dat niet doet, praat je er gewoon meestal niet met anderen over. En al helemaal niet als er problemen ontstaan. Organiseer die mensen om je heen. Je hoeft het heus niet steeds over dit thema te hebben, maar zorg voor die veilige club van mensen om je heen. We zijn veel te bang voor oordelen.
Het valt me op dat veel vrouwelijke vijftigers in mijn praktijk zich als het ware jarenlang geschikt hebben in een seksuele relatie waarin ze niet helemaal aan hun trekken kwamen. Als de kinderen dan het huis verlaten, verwacht de man weer sprankelende seks terwijl de vrouw zich er zorgen over maakt dat ze het nu nog vaker moet doen. Ik zou willen dat vrouwen zich wat meer emanciperen en nadenken over hun eigen seksualiteit.”
Jouw missie wordt door andere christenen niet altijd begrepen. Welke rol speelt God in jouw praktijk?
“Ik ben hulpverlener en christen maar mijn persoonlijke geloof zal ik tijden m’n werk niet zo snel delen. Omdat elke situatie uniek is en aandacht verdient, wil ik geen absolute uitspraken doen. Mijn grootste zoektocht is om te ontdekken wat God wil zeggen met alle regels en bepalingen over seks in de Bijbel. Wat is de boodschap daaronder, dat wat we voor willen leven? Ik vind het interessant om over de redenen na te denken waarom de kerk ooit besloten heeft dat we geen seks voor het huwelijk moeten hebben. Vanuit de seksuologie is die regel best logisch: om fijne seks te hebben moet je kunnen praten met elkaar. Als je elkaar niet kent, is het heel lastig om grenzen aan te geven. Die regels zijn helemaal niet gek, maar ze zijn niet in beton gegoten. In het Oude Testament bestond monogamie bijvoorbeeld helemaal niet – blijkbaar leven we wat dat betreft ineens alleen maar naar het Nieuwe Testament. Als het instituut huwelijk niet was ontstaan, wat betekenen die teksten dan? Ik ervaar de Bijbel als heel ruimtegevend en dat we er zelf over na moet denken. Gebruikmakend van je basiswaarden, je kennis en je relatie met God kom je dan tot conclusies. En die kunnen verschillen.”
Voor iedereen die vastgelopen is: hoe zet je die eerste stap in de goede richting?
“Een van de oefeningen die ik altijd doe met een stel dat elkaar kwijtgeraakt is, is de streeloefening. Doel van dat strelen is niet om opgewonden te raken, maar om te ontdekken wat de ander fijn vindt en daarover te communiceren. Vaak koppelen mensen terug dat ze tijdens zo’n oefening niet durven te zeggen wat ze niet fijn vinden. Maar als je op het moment niet durft te zeggen dat je het niet fijn vindt als iemand aan je oorlel zit, hoe moet dat dan met seks? Concreet communiceren terwijl je seks hebt, dat is gewoon oefenen, hard werken. Maar geloof me, dat kun je leren.”
Tineke van der Veer-Mikkers (53) woont in Wijhe (tussen Zwolle en Deventer), is klinisch psycholoog, gz-psycholoog en orthopedagoog-generalist is inmiddels 4 jaar getrouwd met Andreas en samen hebben ze vijf kinderen. In haar eigen ggz-instelling EvenZicht geeft ze hulp aan singles en stellen die tegen problemen aanlopen. Loop jij ergens tegenaan in je seksleven (of het gebrek daaraan)? Een specifieke vraag die je niet zo snel met vriendinnen bespreekt? Stel ‘m via de button anoniem aan Tineke of laat je reactie hieronder achter.
